Drie weken geleden voelden we Stephan Louwes al aan de tand naar aanleiding van zijn afgewerkte trilogie LIMBO, uitgegeven bij Oogachtend. Deze week gaan we lekker verder met ook aandacht voor het eerste deel van Moon dat binnenkort verschijnt bij Menlu.

door Antje Y.A.

In eerdere interviews werd er vooral verbijsterd gedaan dat het een woordloze strip was. Het is zelf een woordloze trilogie geworden! Schandalig! Alsof dat woordeloos een scheldwoord is in de context van de graphic novel. Nu kreeg ik het het gevoel dat die focus op woordloosheid vanaf Vox Aquarum niet meer uitmaakt omdat je weet wat je te wachten staat. Hekel je aan het feit dat er nog altijd dom of juist pseudo-intellectueel wordt gedaan of er nu wel of geen woorden in zitten?

Goh, de keuze om woordloos en paneelloos te gaan ontstond eigenlijk uit een observatie op de eindejaarstentoonstelling op LUCA in 2017. Op tafel lagen alle bachelor en masterproeven van Beeldverhaal. Wat deden de bezoekers? Het vooral niet lezen, enkel in bladeren. Ook ik had een strip met paneeltjes en tekst bachelorproef gemaakt – en niet met volle overtuiging – waar niet aandachtig in gelezen werd. Je werkt maanden aan een strip en buiten de docenten, je eigen familie en vrienden leest zowat niemand het echt aandachtig. Granted, het is ook geen publicatie voor het grote publiek. Ze liggen er slechts als voorbeeld.

Maak iets wat jou interesseert, niet iets waarvan jij denkt dat het anderen zal interesseren.

Tegelijk met die expo zag ik het werk van één van de masterstudenten. Een zes meter lange plank, horizontaal aan de muur bevestigd met daarop alle pagina’s van het boek, paginagrote illustraties op een rij. In een oogopslag zag je alles, in plaats van slechts een klein aantal pagina’s met het boek ernaast. Ik besloot ook mijn werk zo tentoon te stellen, maar met letterlijk geen tekst. Uiteindelijk werd het dit: een verticale plank met de Saturn Sequence op en een laag podium met al de rest op. Lux in Tenebris in zijn volle glorie.

Ik maakte LIMBO omdat ik mijn voeten wou vegen aan alles wat men verwachtte, een strip. Er was geen tekst, geen tekstballonnen, geen geschreven geluid, geen kaders en geen onderverdelingen. Ik deed exact het enige wat ik wou doen: illustraties maken. Strips maken is vermoeiend. Judith Vanistendael heeft dat ooit zo gezegd: ‘voor mij staat het voltooien van een strip voor pure living hell’. Well, she ain’t wrong!

Afgezien van de paginagrote illustraties maakte ik niks vernieuwend. Doolhof van Eeden van Roelof Wijtsma en The Arrival van Shaun Tan zijn ook woordloos. Maak iets wat jou interesseert, niet iets waarvan jij denkt dat het anderen zal interesseren. Als het goed/niet goed wordt ontvangen, wees blij en teken verder. Het is tenminste ontvangen, right? Wat mensen ook lijkt aan te trekken zijn de covers. Het kriegelige inktwerk kriebelt duidelijk de interesse. Ook in Angoulême stopten veel mensen aan mijn tafel en toch kochten weinigen het. Ik hoorde onlangs dat ze in Frankrijk niet echt happig zijn op woordloze verhalen, en vooral niet als het verhaal vrij voor interpretatie is. Oh well, ik heb me geamuseerd met het te maken. Dat is het belangrijkste.

 

Stimuleer je nog steeds een persoonlijke interpretatie van de wereld en vooral het verhaal van Limbo of wil je toch wel wat symboliek inboezemen aan de lezer / kijker / belever? Voor mij persoonlijk hoef je niks uit te leggen. Go Lynch on them. Ik hou er wel van om, alsof het niets is, in een gecreëerde wereld te duiken en ze gewoon te ervaren.

De symboliek kan de lezer zelf bepalen. Ja, ik had een eigen verhaal en het heeft een eigen loopje genomen. Waar het echt op gebaseerd is zal ik misschien ooit proberen te vertellen. Ooit. Als men vraagt waar het over gaat, zeg ik gewoon dat ze het zelf moeten zien. Er is een flaptekst, nota bene. Het vertelt niet veel, maar genoeg. Nog steeds is het voor mij moeilijk om LIMBO te verwoorden. Over het tekenproces kan ik uren babbelen!

Nooit heb ik gesnapt niet hoe sommigen hun gevoelens en ideeën zo diepgaand kunnen verwoorden, laat staan neertekenen of neerschrijven. Ik bevat niet de intelligentie van de meeste graphic novels auteurs, dus teken ik het maar woordloos neer.

Vergeef mij om je in een autoriteitspositie te duwen, maar hoe sta jij tegen de stripcultuur in Vlaanderen en Nederland?

Zoals ik zei, ik ben geen expert. Het voornaamste vind ik nog steeds: doe wat je wil, er zal zeker wel een publiek voor zijn. Kom op, er is zelfs een publiek voor FC De Kampioenen, nota bene door dezelfde die de geweldige Bakelandt reeks heeft getekend! Voor verdere vragen, begeef je naar je dichtstbijzijnde stripexpert. Ik ga mijn meningen daarvoor niet vereeuwigen voor een publiek of in een interview. Ik weiger ook te groteske uitspraken te doen omdat ik mezelf eerlijk gezegd (mentaal) nog te jong vind. Wil je ze echt horen? Ga met me op café en ik geef na een Chimay Blauw een veel te snel gesproken rant over alle frustraties van de stripmarkt. Zolang niemand ze vastlegt.

Jij bent een van de weinigen in de stripwereld die zijn creatief proces zo openlijk deelt en weet te articuleren op je Facebook pagina. Ben je je ervan bewust dat je iets waardevols doet? Die kleine community dat je nu al hebt verworven is een aspect dat ik nog mis bij andere auteurs. Een populair stripmaker vandaag de dag is of gepensioneerd en technofoob of wel technisch aangelegd maar al zijn / haar tijd steekt in de craft.

Gedurende vele jaren ben ik voorstander van de tekenaar als een gewoon mens. Ik vind transparantie ongelooflijk belangrijk. Ik ben geen superhuman. Ik ben een gewoon mens zoals hij en zij en jullie allemaal. Heb ik wat extra energie? Ontken ik niet. Kan ik goed met mijn tijd om? Heb ik voor moeten knokken. Ik ben niet geboren met hetgeen wat deze twee handen, twee voeten en deze ene snor kunnen. Ik heb mezelf er naartoe moeten werken. Ja, ik toon dat proces graag. Het gekriegel tot het eindproduct.

Anderen mogen – nee, MOETEN – weten dat ze niet alleen zijn in dat aanslepend afzien. Er zijn dus effectief mensen die denken dat actieve en gedreven tekenaars nooit inspiratieloos zijn of gewoonweg geen goesting hebben. Are you kidding me? Zij moeten ook hun tanden poetsen of gaan zeiken om de paar uur. Een classic onder sommige jonge mede tekenaars is een overbelaste pols van te veel tekenen. Rusten is ook belangrijk, zowel fysiek als mentaal.

 

Wat ik ook niet doe is mijn ware zelf verbergen. Mijn chef in de Carrefours zei ooit ‘als er iemand zich niet anders voordoet dan hij echt is, dan is het Stephan wel’. Ze zegt ook meermaals per week ‘der scheelt echt iets met u, jeng’. Het is allemaal met humor, en ik vat het dan ook op als complimenten. Die ongegeneerde gekheid hanteer ik ook op Slartz, soms tot ongenoegen van mijn moeder! No need to sugarcoat it!

Wat je zegt dat populaire stripmakers vandaag de dag gepensioneerd of technofoob is maar half waar. Neem nu bijvoorbeeld Kim Duchateau en Charel Cambré. Deze heren zijn slechts twee van de vele populaire striptekenaars in Vlaanderen. Als ze op een stripfestival present zijn is hun wachtrij aanzienlijk! En ja, ze zijn actief online!

Ikzelf ben nog lang niet gepensioneerd, wel technofoob omdat ik op dit moment een Nokia 3310 heb om te bellen en sms’en, en een Huawei Smartphone zonder SIM-kaart voor foto’s te nemen en voor WiFi. Ik ben graag offline buitenshuis. Ik heb een dubbel gevoel bij Instagram, waar ik zo min mogelijk opzit. Voor digitaal werk verkies ik al jaren een Logitech muis boven een Wacom tablet. Ik verkies omgevingsgeluiden boven Airpods. Ik verkies openbaar vervoer boven te gaan voor een rijbewijs. Ik verkies een gratis, kleine papieren agenda van de Standaard Boekhandel boven Google Agenda. Noem het koppigheid, ik noem het anti afleiding. Ah wacht, ik ben niet populair!

Het beste voorbeeld van een tekenaar als mens is de bedroefde Kim Jung Gi (1975-2022). De man was wereldwijd bekend als een gerenommeerde kribbelaar die alles a l’improvise uit zijn hand kreeg. Ooit zag ik hem live in Brussel een harem tekenen, en hij verknoeide de lijn voor het scheenbeen! De man bleef kalm en maakte een zwarte vlek, wat hij uitkerfde tot een gedetailleerde zwarte panter! Jezus! Kim overleed aan een hartaanval eind vorig jaar. De wereld verloor niet alleen een uitzonderlijk talent, maar ook een vader en een echtgenoot.

Je wisselt de jungle in voor een cyberpunk city in Moon? Kan je de mensen een waardige introductie geven aan je volgende project?

Dat hoop ik! Ik popel evenzeer als ik dat ik zenuwen heb voor Moon, meer dan voor het woordloze LIMBO. Moon was al even in de maak voor de eerste LIMBO-schetsen werden gemaakt. Nu, na bijna acht jaar komt het geesteskind van jeugdauteur Johan Vandevelde en mijzelf er eindelijk. Het was een lang proces, want Johan vroeg mij al heel vroeg in mijn opleiding. Al gaandeweg leerde ik betere anatomie, duidelijker verschil tussen kinderen en volwassenen, architecturale decors (perspectief kon ik gelukkig al) … en de research! Als het publiek de strip in mei opent en ziet waar we cyberpunk city inruilen voor een bestaande locatie. Johan en ik zijn vastberaden om ons niet te laten pakken op historische foutjes, vooral niet als die locatie er toen lichtjes anders uitzag dan vandaag de dag. Deze Moonmood hieronder – zo noemen Johan en ik de horizontale paneeltjes die een decor weergeven – kostte mij zeker drie uur intensief internet afschuimen in drie talen.

De cyberpunk city zelf, Perris, is in feite gebouwd op het oude Parijs na een kernoorlog in de eenentwintigste eeuw. Om het compleet te maken voor Johan en mij speelt het zich af in hetzelfde universum als in zijn post apocalyptische trilogie Na Het Licht. Nog mooier is dat één van Moon’s hoofdpersonages, Rik De Ridder, een nakomeling is van Boran De Ridder, hoofdpersonage uit die trilogie. Als je dus een soort van prequel op Moon wil, moet je Na Het Licht lezen.

Om de stress te verklaren, het wordt mijn eerste echte fysiek gepubliceerde strip, met tekst, met plaatjes, met een duidelijk verhaal. Peter Moerenhout voorspelde dat ik zo opnieuw zou debuteren. Wel, zo voelt het! Mijn tekeningen gaan misschien wel aantrekken. Ik hoop gewoon dat ik Johans script goed en duidelijk op papier heb overgebracht.

 

En dan was er nog die fantasy reeks? Louwes, you’re going to go George R.R. Martin, Tolkien on us?

Je bedoeld dat fantasy verhaal uit het eerste verhoor? Dat was Inbreker van Frederik Hautain, waar ik zeker een jaar aan heb meegewerkt, tussen Moon door. Wegens creatieve meningsverschillen hebben we met respect onze wegen gesplitst. Mattias Ysebaert nam het tekenroer over, zoals hij zei in zijn verhoor. Wat waren de creatieve verschillen? Dat houd ik liever voor mezelf.

Nog steeds ideeën tot 2030?

Ik heb zeker nog wat projecten met een basis die zeker uitgewerkt kunnen worden tot een verhaal. Nee, ik verklap nog geen plots of titels. Wat ik wel kan zeggen is dat ik me niet teveel wil houden aan dezelfde genres, een trekje dat Johan Vandevelde mij toe heeft geïnspireerd. LIMBO was inderdaad een trilogie, mooi afgerond maar nu gaan we verder.

Eerst wat meer levenservaring opdoen, dan zal ik er wel in slagen nog wat moois te maken.

 

LIMBO 3: Legatum telt 96 pagina’s en is verschenen bij Oogachtend.
Moon telt 72 pagina’s en is verschenen bij Menlu.

Bestel LIMBO 3: Legatum »
Bestel Moon »
Profiel Stephan Louwes »
LIMBO: Travel Sequence op Pulp deLuxe »

---