Twee weken geleden konden we genieten van “Een virus en zijn omgeving”, het wetenschappelijk en journalistiek getint beeldverhaal van Joris Bas Backer.  Als we naar de biografie van Joris kijken dan zien we een zeer geëngageerd tekenaar met een sterk gevoel voor sociaal bewogen  thema’s zoals transgender-identiteit, dysforie, automutilatie, … Onderwerpen genoeg om Joris aan een verhoor te onderwerpen.

door Veerle Devos

Je bent geboren in Nederland maar momenteel woon je in het fantastische Berlijn. Hoe groot is je liefde voor deze stad?
Als ik van ‘weg zijn’ terugkom, dan voelt het altijd als thuiskomen. Hier kan ik bijna alles waarmaken wat ik van het leven wil. Berlijn is een stad die blijft verrassen. Ik woon er nu zeventien jaar en er is veel veranderd, maar een aantal dingen blijven. Je kan bijvoorbeeld heel gemakkelijk de stad uit. Het weer is top. Je kan er goed fietsen. Er zijn hier zoveel mensen met goede ideeën en projecten. Als je iets nodig hebt op sociaal vlak kan je het hier altijd vinden. Maar ik ben een heel sentimenteel mens. Ik raak nostalgisch over alle plekken die ik in mijn leven heb bezocht.

Ik ben een heel sentimenteel mens. Ik raak nostalgisch over alle plekken die ik in mijn leven heb bezocht

Begin dit jaar debuteerde je bij Jaja Verlag (Berlijn) met jouw eerste graphic novel “Küsse für Jet”. Proficiat, het is een pareltje geworden. Klopt het dat dit werk op het eerste zicht semiautobiografisch lijkt?
Ja, ‘semi’ zegt het. Het is helemaal geïnspireerd door eigen ervaringen. Het speelt zich af op plaatsen waar ik ben geweest toen ik zelf een teenager was. Maar ik heb ook veel dingen gewijzigd. Het verhaal had voorrang. Ik vertel hiermee het verhaal van Jet en niet mijn verhaal, ook al lijkt Jet wel veel op mij. Ik vond het precies niet interessant genoeg om over mijn eigen leven te vertellen. Het ging me daar ook niet echt om. Mijn boek is een verhaal waar ik naar raakvlakken heb gezocht met mijn lezers. Zelf luisterde ik wel naar Nirvana, maar nog veel meer naar Moondog Jr, Smashing Pumpkins, Jazz en Blues. Kurt Cobain is echter een super interessant persoon om tegenover Jet te stellen.

 

Zowel in “Küsse für Jet” als ook in je verhaal “Een virus en zijn omgeving” betrek je enorm de ‘minderheidsgroepen’ en de twijfel rond het concept ‘identiteit’. Waar komt je fascinatie voor deze, toch wel erg actuele, thema’s vandaan?
Mijn hart slaat links en ik heb me altijd een buitenbeentje gevoeld. Wat ook een rol speelt is dat ik pas gemotiveerd ben een strip te maken als ik het juiste gevoel heb. Als ik aan een begin te werken, denk ik “Dit zijn andere kunstenaars vergeten te vertellen”. Of als er al strips over een bepaald onderwerp bestaan dan denk ik vaak dat het anders had gemoeten. Op dat moment ga ik aan de slag. De manier waarop we nu geschiedenis vertellen laat vaak de sociale kant buiten beeld en veel mensen blijven onzichtbaar. Toen ik opgroeide hadden we het er ook niet over of we dingen uit een eurocentrisch perspectief vertelden. Ik groeide op in Roemenië en New York en ging naar internationale scholen. Ik wist wel dingen zoals dat bij mijn Japans vriendinnetje thuis, op de wereldkaart Japan in het midden lag.

Mijn hart slaat links en ik heb me altijd een buitenbeentje gevoeld.

Maar geschiedenislessen op school blijven nogal in oorlogen, revoluties en hun leiders hangen. Als er over niet-witte mensen en vrouwen gesproken wordt gaat het vaak over hun onderdrukking of over hun emancipatie, maar ze blijven als deelnemers in de overwinningen onzichtbaar. Nu ik zelf ouder ben van een kind, zie ik dat er lang niet genoeg veranderd is.

Als ik je werken lees dan zie ik heel veel historische en wetenschappelijke feiten, ook heel wat cijfers en informatie. Ben je zelf een grote lezer?
Ik lees eigenlijk altijd, elke nacht, anders kan ik niet slapen. Ik lees het liefst sociale geschiedenis, long-read journalisme of (auto)biografieën en humor. Af en toe grijp ik naar een roman maar meestal vind het niet fijn om zoveel te moeten voelen als ik me eigenlijk wil ontspannen. Daarvoor lees ik liever strips. Bij strips ben ik dan juist niet zo’n fan van biografieën en geschiedenis, maar wel van autobiografisch werk, fictie en humor. Verder vind ik het heerlijk om me voor een strip of een opdracht te gaan verdiepen in een onderwerp en echt te gaan graven in de informatie die ik erover vind. Ik houd veel van ruimtelijk indelen. Als ik dan bergen informatie verzameld heb, is de uitdaging “Hoe ga ik die gebruiken, verwerken, omzetten en wat heb ik eigenlijk van deze informatie geleerd?”.

(lees verder onder de afbeelding)

Er zit aan de ene kant enorm veel strijdvaardigheid in je werk en aan de andere kant ook een gevoel van onmacht. Uit je deze gevoelens en het vechten voor een gelijkheid ook nog op andere manieren?
Dank je. Ja, dat zou best kunnen. Het lijken me ook allebei, de strijdvaardigheid en de onmacht, zinvolle gevoelens. Ik uit het misschien kleinschalig met het geven van kleine donaties, met deelnames aan demonstraties of met bewust gedrag, maar ik ben geen activist. Mijn strips en de illustraties die ik voor mijn opdrachtwerk teken zijn mijn manier om ermee om te gaan. De wereld is ongelofelijk gecompliceerd en ik denk dat we haar alleen recht aan doen door daar dingen tegenover te zetten die meerdimensionaal zijn, door ambivalent te durven zijn.

 

Je hebt een zoontje van zeven jaar. In deze onzekere tijden is het soms moeilijk om optimistisch te zijn over de toekomst. Wat is de belangrijkste boodschap die jij jouw kind wil meegeven?
Het belangrijkste dat ik hem probeer mee te geven is het zinvolle van vriendelijk zijn. Vriendelijk zijn naar anderen en naar jezelf toe. Ook probeer ik open te praten over de thema’s van deze huidige tijd. Hoe kan je racisme en reclame herkennen? Wat is feminisme? Hoe kunnen we zuinig met de aarde omspringen.

‘Küsse für Jet’ van Joris Bas Backer is nu beschikbaar bij Jaja Verlag. »

Een virus en zijnomgeving op Pulp deLuxe »
Profiel Joris Bas Backer »

 

---