Anderhalve week geleden publiceerden we “Reportage” op Pulp deLuxe, een strip die wel wat duiding kan gebruiken. De strip draait immers rond het “Proces van de Gastheren” van begin dit jaar. Het was meteen ook het onderwerp van de masterproef van drie intussen afgestudeerde studenten: tekenaars Iason Saïtas en Héloïse Schreer van Saint Luc Bruxelles en journaliste Camille Vernin van de ULB. Voor deze Verhoor-afleveringen trokken we dus voor de gelegenheid naar de rechtbank.

Wat moet de lezer weten over jullie?
Iason: “Ik hou ervan om verhalen te vertellen zonder woorden. Deze Reportage-oefening was dus erg ingewikkeld voor mij omdat er heel veel tekst was.”

Héloise: “De lezer moet weten dat ik 23 jaar oud ben. Ik vertel graag nostalgische en poëtische verhalen. Kleur is een drager van emoties die ik graag wil ontdekken. Ik maak heel beschouwende strips. En ik ben niet gewoon om over politiek te praten.”

Camille: “Ik ben gepassioneerd door het schrijven en ontdekken van nieuwe onderwerpen die me verrassen of uitdagen. Ik heb van kindsbeen af al geweten dat ik wilde werken in de journalistiek. Tegelijk ben ik ook verslaafd aan de opwinding die sport me geeft. Ik speel al zo’n 15 jaar hockey en wil er niet mee stoppen. Voor de rest is mijn ideale bezigheid een marathon van tv-programma’s op Canal+ of alle Netflix-documentaires (van de beste tot de slechtste) te bekijken. ”

Hoe hebben jullie elkaar gevonden voor deze strip?
Iason: “Héloise en ik zitten in dezelfde klas en we hebben Camille ontmoet aan de ULB. Het onderwerp van de migranten interesseerde ons alle drie, dus we hebben logischerwijs besloten om samen te werken.”

Héloïse: “Tijdens een masterproject in samenwerking met de studenten journalistiek van de ULB. Iason en ik zaten in dezelfde klas. Samen met Camille, een studente journalistiek, hebben we met zijn drieën samengewerkt omdat we alle drie over vluchtelingen wilden praten.”

Camille: “In het kader van mijn master in de journalistiek aan de ULB hadden we de kans om samen te werken met studenten van Saint Luc. Het doel was om een reportage-onderwerp te ontwikkelen rond het thema burgerlijke ongehoorzaamheid en dit te illustreren in stripvorm. Dit was in september 2018. Het zogenaamde “Proces van de gastheren” zou kort daarna plaatsvinden.

Verschillende burgers werden beschuldigd van mensenhandel omdat ze migranten in hun huis onderdak boden. Deze migranten werden zelf beschouwd als de hoofdrolspelers van een smokkeloperatie om terug te keren Engeland. We besloten ons op dit proces te richten om meer te weten te komen over enerzijds de gastheren van migranten en anderzijds de migranten in het kader van smokkelnetwerken om de grens van België naar Engeland, hun El Dorado, over te steken. We hadden alle drie dezelfde gevoeligheid voor dit actuele onderwerp en besloten om samen het avontuur aan te gaan.”

 

Jullie strip “Reportage” gaat over het “Proces van de gastheren”. Kunnen jullie iets meer vertellen hoe jullie te werk gegaan zijn bij deze strip?
Iason: “We gingen eerst ‘naar het veld’ om met de hulp van Camille de belangrijkste verdachten in dit proces (de gastheren en de migranten) te interviewen. Daarna gingen we naar het proces en namen we aantekeningen en tekeningen.

Toen het onderzoek eenmaal was afgerond, kozen we ervoor om het werk te verdelen. Ik vertelde het deel tijdens het proces en Héloïse vertelde de flashbacks. Het moeilijkste was om een minimum aan scenariële vrijheid te nemen en het proces te herschrijven om het zo realistisch mogelijk te maken.”

Héloïse: “Het actuele onderwerp van de vluchtelingen lag mij nauw aan het hart. Ik wou het hebben over de menselijkheid van de gastheren, die men soms in de ‘illegaliteit’ duwde, maar ook hun vaak zeer ontroerende relaties met hun gasten.

Het teamwork heeft ons ertoe aangezet om te praten over het “Proces van de gastheren” die ten tijde van ons onderzoek plaatsvond. Daarom zijn we naar verschillende sessies van het proces geweest, evenals naar verschillende geëngageerde  gastheren om hun getuigenissen te ontvangen.

Dit journalistieke project was een uitdaging voor mij omdat de reportage-strip een objectief standpunt probeert aan te tonen. Ik heb echter de neiging om de voorkeur te geven aan subjectiviteit en emotie. Het was echter zeer de moeite waard.”

Informatie is wat iemand probeert te verbergen. Al het andere is gewoon reclame.

Camille: “Het is een zeer lange en vooral moeilijke klus geweest. Moeilijk omdat er weinig informatie over dit onderwerp te vinden was en net daarom was het zo interessant en waardevol. Om een zeer clichématig citaat te citeren dat nog steeds werkt: “Informatie is wat iemand probeert te verbergen. Al het andere is gewoon reclame.”

We ontmoetten talloze gastheren en migranten die natuurlijk anoniem wilden blijven. We waren aanwezig bij het “Proces van de gastheren”. We zijn ook naar het Maximilian Park gegaan om te zien hoe het Burgerplatform is georganiseerd, een platform dat gastheren en migranten samenbrengt met als uiteindelijk doel om naar Engeland te verhuizen. Het doel was om getuigenissen en vooral beelden en een sfeer vast te leggen om zo goed mogelijk de toestand van vermoeidheid, stress en ontgoocheling te kunnen beschrijven waarin veel migranten zich vandaag de dag bevinden.

Het ging er ook om te laten zien hoe het solidariteitsplatform van de burger gastheren in België georganiseerd was. Het doel was niet om het clichébeeld van wederzijdse hulp en ondersteuning te tonen, maar om de huidige situatie zo nauwkeurig mogelijk te situeren. Het ging er niet om de goeden en de slechten aan te duiden, maar om de balans op te maken en een einde te maken aan de opgedane ideeën over bepaalde migratiekwesties. ”

 

 

Waarom heeft iedereen in je strip eigenlijk een rode neus?
Iason: “Dit proces was meer politiek dan wat dan ook en de gastheren werden aangevallen op ongefundeerde zaken. En een van de verdachten was niet eens aanwezig bij het begin van het proces. Dit proces was een grote grap, zonder kop of staart, vandaar de rode neuzen. Het was onwerkelijk.”

Héloïse: “Rode neuzen zijn Iason’s stijl. Voor de leesbaarheid van het verhaal en om dezelfde personages te herkennen heb ik zijn stijl gekopieerd. ”

Waar halen jullie doorgaans jullie inspiratie vandaan?
Iason: “Meestal begin ik met persoonlijke verhalen of gebeurtenissen die mij getekend hebben. Ik moet sterke emoties ervaren. Van daaruit komt het verlangen om het uit te schrijven en er verhalen van te maken. Ik moet geraakt worden om een verhaal te vertellen.”

Héloïse: “Mijn inspiratie komt vooral voort uit de literatuur, film en kunstgeschiedenis. In het dagelijks leven en vooral op reis observeer ik alles om me heen en denk ik na over projecten die ik zou kunnen doen. Je moet erg oplettend zijn als je strips maakt. Ik kan niet specifieker zijn, omdat ik voor elk project verschillende technieken en thema’s leuk vind.”

Dat is wat ik leuk vind aan journalistiek: zelfs als je denkt dat je iets in kaart gebracht hebt, dan nog steeds verbaasd te zijn.

Wat mogen we nog van jullie verwachten in de toekomst?
Iason: “We werken elk aan een album in de hoop om over een of twee jaar gepubliceerd te worden.”

Héloïse: “Ik beëindigde mijn masteropleiding met een groot project dat ik over een jaar wil publiceren. En voor de rest, wie weet. Ik hoop veel strips te kunnen publiceren, deel te nemen aan zine fests en illustraties te kunnen verkopen. ”

Camille: “Ik ben net afgestudeerd als journalist en werk momenteel op de webredactie van Paris Match Belgium. Tegelijk werk ik als medewerker voor een persbureau. Ik wil mijn passie blijven uitoefenen en me blijven ontwikkelen op de gebieden die mij interesseren om mijn vaardigheden te perfectioneren en op een dag misschien wel een complete en volleerde journalist te worden. Maar daarvoor is er natuurlijk nog werk aan de winkel. Dat is wat ik leuk vind aan journalistiek: zelfs als je denkt dat je iets in kaart gebracht hebt, dan nog steeds verbaasd te zijn. ”

 

Reportage op Pulp deLuxe »
Profiel Iason Saïtas »
Profiel Héloïse Schreer »
Profiel Camille Vernin »

---