Twee weken geleden deed Gijs Kreutzkamp ons onderduiken in het stoffige Wilde Westen met zijn strip over outlaw Kid Mat. Ter land of ter zee, ook deze week neemt de Zwolse tekenaar ons in zijn verhoor op een nieuw avontuur mee.

door Veerle Devos

Je hebt hard moeten zwoegen voor je toelating tot ArtEZ waar je de Comic Design opleiding volgde. Waarom heb je precies voor de stripopleiding gekozen?
Je krijgt de opleiding uiteraard niet cadeau, maar het was zeker geen lijdensweg. Ik heb er enorm veel lol gehad. Ik heb geweldige mensen ontmoet die uiteindelijk mijn vrienden zijn geworden en heb les gehad van fantastische leerkrachten zoals Hanco Kolk en Sam Peeters die me de liefde voor het vak doorgaven. Een leraar die dat kan is zijn gewicht in goud waard.  Zonder ArtEZ zou ik zeker niet de stripmaker zijn die ik nu ben. Het enige wat echt zwaar door woog was de toelatingsprocedure. Die duurde twee dagen. Na de eerste dag moesten de leraren beraadslagen wie er werd toegelaten en wie niet. Dat overleg duurde lang, heel lang!  Na meer dan twee uur  janken en je vingers ervan bijten, kwam een van de leerkrachten nog eens melden dat het overleg nog iets langer ging duren. Dat was pure psychologische oorlogsvoering.

Je moet er niet vies van zijn om jezelf af en toe eens goed in de zeik te zetten.

Dat eerste jaar als tekenaar was soms wel eens stresserend en toen brak er nog eens brand uit in mijn  studentenwoning! De hele onderverdieping was uitgebrand, maar wonder bij wonder bleef mijn kamer vrij intact.  Het was helaas niet zo evident om toen een nieuwe woning te vinden. Ik kan alleen maar terugkijken en zeggen ‘Whatever doesn’t kill you, makes you stronger.’

Op de website van ArtEZ las ik dat je in jouw masterproef het thema ‘avontuur’ behandelde. In diezelfde tekst zag ik ook de woorden ‘Voor mij is avontuur toch altijd een thema geweest van oneindige fascinatie en inspiratie’. Beleefde jij veel avonturen tijdens je kindertijd?
Wel, mijn kindertijd was ergerlijk normaal (lacht). Ik begon als zesjarige uk Schateiland van Robert Louis Stevenson te lezen. Ik woonde in een stille woonwijk aan de kant van Maastricht en er gebeurde gewoon maar niets. Mijn jeugd was erg comfortabel, maar met momenten echt saai.  Bij gebrek aan avontuur ben ik dan maar boeken gaan lezen en heb ik er een essay over geschreven.  Ik heb er een eindproef over gemaakt omdat dit heel belangrijk voor me is. Het is een kernbegrip in mijn leven, maar dat betekent niet dat ik er ook eens niet goed mee kon lachen. Je moet er niet vies van zijn om jezelf af en toe eens goed in de zeik te zetten.

 

Het avontuur met Kapitein Geis, mijn eindwerk aan ArtEZ, is ontstaan uit een tekening toen ik zes jaar oud was. Omdat ik toen zoveel tekende, hebben mijn ouders ook veel weggegooid. Gelukkig is de originele tekening van Kapitein Geis wel bewaard gebleven. Zo heb ik mijn strip ook benaderd, vanuit het oogpunt van een zesjarige. Ik wilde niet zozeer historisch accuraat zijn, maar ik wou mijn strip wel presenteren vanuit het beeld dat een jong kind van een piratenkapitein heeft.

Je richt je bij je strips vooral op kinderen. Welke stripreeks(en) zou je momenteel aan hen aanraden?
Goh, dat is geen eenvoudige vraag. Als we echt kijken naar de avonturenstrip, dan moeten we wel vaststellen dat er daar veel minder aanbod in is. Er worden toch steeds nog veel strips gemaakt gericht op fans van het eerste uur. Kijk naar de strips in de bananendozen op een typische stripbeurs. Het aanbod begint gewoon zwaar te vergrijzen.  Als ze dan nieuwe jeugdstrips maken, dan is het vaak gebaseerd op oudere strips zoals die van Robbedoes en Asterix. Dan is de drempel voor nieuwe stripzieltjes uiteraard een stuk groter. Je moet het ook zo bekijken: veel uitgeverijen zijn een beetje bang om iets uit te brengen op de kindermarkt omdat het niet eenvoudig is om daar met iets zeer goeds af te komen. De meest succesvolle stripreeksen voor kinderen zijn superhelden comics en dat is meer dan een strip. Het is een echte franchise rond tekenfilms, videogames en nog zoveel meer.

Om even op de vraag terug te komen. Als ik dan toch een strip zou moeten aanraden aan ‘kinderen’ dan is dat de graphic novel Far Arden van Kevin Cannon. De strip is helaas enkel in het Engels beschikbaar. Voor volwassenen is Corto Maltese van Hugo Pratt uiteraard de ultieme avonturenstrip.

 

Dilemma vraagje: ben je diep vanbinnen een cowboy of een piraat?
Ik ga niet kiezen. Ik ben soms cowboy en soms piraat. De ene dag ben ik wat meer cowboy en de andere meer piraat. Western- en avonturenverhalen zijn zo met mijn identiteit verworteld. I don’t play favourites hier.

Ik heb een sterke fascinatie voor het western genre. Dankzij Hanco Kolk heb ik in de western verhalen ook meer het licht gezien. Ik was wel al op de hoogte van hoe het Wilde Westen precies werd geciviliseerd en ‘getemd’, maar een nieuwe invalshoek en een belangrijk nieuw thema in dit genre is ‘Wat is mannelijkheid’? Als er nu één genre über macho is, dan is het de Western wel.

Op het einde van mijn derde jaar was ik een beetje in dubio. Zou ik iets gaan doen met Kid Mat of zou ik verder werken met Kapitein Geis? Ik had toen voor mijn stage de strip Kid Mat gemaakt en daarna had ik even genoeg van cowboys. Toen heb ik voor Kapitein Geis gekozen.

Als er nu één genre über macho is, dan is het de Western wel.

Voor ‘The Ballad of Kid Mat’ dook je de Western wereld in. Er zitten toch heel wat details en referenties in je strip. Heb je veel opzoekwerk verricht vooraleer je aan deze strip begon?
Ik documenteer erg veel en ook heel goed, zowel digitaal als fysiek. Als ik op een stripmarkt ben, ga ik altijd op zoek naar esthetisch en soms inhoudelijk bronmateriaal. Bijvoorbeeld het album Amertume Apache van Christophe Blaine en Joann Sfar heeft me al weten inspireren. Het verhaal bevat iets te veel tekstblokken en ze laten visueel iets te weinig zien, maar de droge penseel techniek bevalt me wel. Die stijl wou ik ook wel uitproberen. Bij Kid Mat zitten er ook grote tekstvakken, maar dat was ook een zeer bewuste keuze. Mijn grootste twee inspiratiebronnen voor de vormgeving van Kid Mat, waren Posy Simmonds en Nicolas Moog. Moog werkte aan de tijdschriften van Spirou mee. Dit zijn twee stripmakers die tekst gebruiken als visueel element. Dit was een gigantische eye-opener voor mij. Daarvoor waren tekst en tekening voor mij twee gescheiden onderdelen. Maar hun werk heeft mij laten inzien dat tekst uiteindelijk ook tekeningen zijn.

Wat de referenties betreft is Western het meest uitgekauwde genre ever. Je kan er niet aan ontkomen om ze in je verhaal te gebruiken. Model Emma van Riel heb ik neergepend als de vrouw die Kid Mat onder ‘controle’ weet te houden. De muzikant in Kid Mat heb ik gemodelleerd naar Tim Blake Nelson. Ik had net de film The Ballad of Buster Scruggs gezien en daarin speelde hij ook een zingende cowboy. Ik kon het niet laten om deze legendarische rotkop in mijn strip te gebruiken. Ook Emilio Estevez uit de film Young Guns en Judd Nelson uit The Breakfast Club wisten mij te inspireren. Het Wilde Westen was een harde plek om te leven en dat merk je ook aan de foto’s uit die tijd. Mensen van twintig jaar zagen er vaak als een veertigjarige uit. Ik was op zoek naar karakterkoppen die echte personages uit het Westen konden neerzetten.

 

Klopt het dat ik jou ook als personage herken in ‘The Ballad of Kid Mat?’
Klopt! Op een bepaald moment had ik nog wat opvulling voor mijn achtergrond nodig en ik dacht ‘Weet je wat? Ik gebruik gewoon mezelf als achtergrond’ (lacht). Ik steek graag inside-jokes in mijn verhalen.

In je tekenwerk maak je gebruik van zowel analoge, digitale als hybride technieken. Wat is je favoriete techniek?
Kiezen is hier opnieuw moeilijk. Ik ben bij tekenwerk altijd een analoog persoon geweest. Tekenen doe ik het liefst op papier met potlood en pen. Het materiaal en de techniek die je gebruikt  is ook sterk afhankelijk van het project waarmee je bezig bent. Bij Kid Mat heb ik bijvoorbeeld de droge penseel techniek gebruikt. Het is een zeer ruwe en stoffige stijl en vooral het ‘stoffige’ trok me enorm aan. Je voelt gewoon het stof uit de woestijn in je mond bij deze techniek. Bij het kleurenpalet van Kid Mat gebruikte ik grijs, zwart, rood en wit in de vorm rastermotieven.  Dit paste ik toe als verwijzing naar de oude cowboy verhalen die toen nog werden gedrukt op goedkoop papier met gelimiteerde kleuren in rasterpatronen.

 

Waarmee ben je momenteel bezig?
Ik ben met verschillende opdrachten bezig. Ik ben de vaste tekenaar van de strip Anton Beunhaas.  Ik mag illustraties ter ondersteuning van lesmateriaal maken voor de Universiteit van Maastricht.

Het grootste project waar ik nu mag aan meewerken, en waar ik heel trots op ben, is een samenwerking met Fairtransport Shipping BV. Het is een Nederlands Handelsvaartbedrijf dat zich inzet voor ecologische handelsvaart. In plaats van het inzetten van olietankers, zetten zij klassieke zeilschepen in.  Ze vervoeren vrachten over de Atlantische oceaan puur op windkracht. Het idee is dat ik voor hen reportagestrips ga maken over verhalen van hun bemanningsleden. Daarnaast ga ik waarschijnlijk met hen aan boord de Atlantische oceaan over te steken om zo materiaal voor een graphic novel uit te werken.

Genoeg werk om naar uit te kijken Gijs. Hopelijk beleef je veel spannende avonturen op de Atlantische oceaan!

The Ballad of Kid Mat op Pulp deLuxe »
Profiel Gijs Kreutzkamp »

---